Źródło: EC - Audiovisual Service
W 2021 r. paliwa kopalne stanowiły 70 proc. dostępnej energii brutto w Unii Europejskiej; liderem pod tym względem była Malta (96 proc.), następnie Cypr, Holandia (po 89 proc.) oraz Irlandia i Polska (po 88 proc.) – podał Eurostat.
Udziały większości pozostałych krajów UE wynosiły od 50 do 85 proc.. Tylko Szwecja (32 proc.), Finlandia (38 proc.) i Francja (48 proc.) mogły się pochwalić udziałem paliw kopalnych na poziomie poniżej 50 proc.
W porównaniu z 2020 r. w 2021 r. największy - choć niewielki - spadek udziału paliw kopalnych w dostępnej energii brutto odnotowano w Finlandii (-3 punkty procentowe), Belgii (-3 p.p.), Litwie (-3 p.p.), Portugalii (-2 p.p.) i Danii (-2 p.p.).
Największy wzrost w udziale tych paliw przypada na Bułgarię (+4 p.p.), Estonię (+3 p.p.), Polskę i Słowację (oba +2 p.p.) oraz Hiszpanię (+1 p.p.).
Jak zauważa Eurostat, w ciągu ostatniej dekady wszyscy członkowie UE zaobserwowali spadek udziału paliw kopalnych w dostępnej energii brutto w latach 2010-2021.
Największy spadek nastąpił w Danii (z 81 do 57 proc. czyli o 25 p.p.). Na kolejnych miejscach znalazły się: Estonia (z 91 proc. w 2010 r. do 69 proc. w roku 2021 - 22 p.p.) i Finlandia (z 57 do 38 proc. - 19 pp).
Znaczące spadki w tym zakresie odnotowano także na Łotwie (z 69 do 57 proc. - 12 p. p.), w Luksemburgu (z 90 na 79 proc. - 11 p.p.) i na Litwie (z 75 do 64 proc. - 11 p.p).
Z kolei najmniejsze spadki zaobserwowano w Niemczech (z 81 do 79 proc. - 2 p.p.), w Rumunii (z 75 do 72 proc. - 3 p.p.), na Malcie (ze 100 do 96 proc. nieco powyżej -3 p.p.), na Węgrzech (z 73 do 69 proc. - 4 p.p.) i we Francji (z 52 do 48 proc. - 4 p.p).
Metodologia badania Eurostatu przyjmuje, że dostępna energia brutto oznacza całkowite dostawy energii na terytorium danego kraju. Obejmuje to zarówno transformację energetyczną (w tym wytwarzanie energii elektrycznej z paliw palnych), straty dystrybucyjne i wykorzystanie produktów paliw kopalnych do celów nieenergetycznych (np. w przemyśle chemicznym).
Obejmuje ona również paliwa kopalne wykorzystywane do transportu, w tym paliwo zakupione w kraju, które jest wykorzystywane w innym miejscu (np. lotnictwo międzynarodowe).
Jak wylicza Eurostat, 70 proc. udział paliw kopalnych w dostępnej energii brutto w UE w roku 2021 to poziom taki sam, jak w roku 2020. Spoglądając zaś na minione dziesięciolecia - od roku 1990 czyli pierwszego roku, dla którego dostępne są dane, spadł on o 13 punktów procentowych. Stało się to głównie dzięki wzrostowi energii pozyskiwanej ze źródeł odnawialnych.
Na zastępowanie paliw kopalnych w gospodarce oraz indywidualnym zużyciu ukierunkowany jest w nowej perspektywie finansowej UE program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 z budżetem ponad 24 mld euro. FEnIKS jest kontynuacją dwóch wcześniejszych programów Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 oraz 2014-2020.
Planowane wsparcie skierowane będzie m.in. na realizację projektów w zakresie budowy lub przebudowy instalacji odnawialnych źródeł energii do wytwarzania energii elektrycznej, ciepła oraz wytwarzania paliw alternatywnych z OZE, w tym: biometanu i zielonego wodoru, energii geotermalnej, słonecznej, wiatrowej.
Wspierana będzie też budowa magazynów energii działających na potrzeby danego źródła OZE. Planowane wsparcie - zgodnie z opisem priorytetów Programu FEnIKS - obejmować ma też m.in. budowę przydomowych punktów ładowania dla samochodów elektrycznych, instalacje pomp ciepła oraz systemów zarządzania energią w domach.
FEnIKS ma też pomóc w termomodernizacji budynków oraz w zastąpieniu kotłów na paliwa kopalne instalacjami o niskim poziomie emisji.
Oferta programu skierowana będzie do m.in.: przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów świadczących usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego, właścicieli budynków mieszkalnych, państwowych jednostek budżetowych i administracji publicznej.
Ponadto program FEnIKS ma odpowiadać na potrzeby: dostawców usług energetycznych, zarządców dróg krajowych i linii kolejowych, służb ratowniczych (ratownictwo techniczne) i odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu, Państwowej Straży Pożarnej, podmiotów zarządzających portami lotniczymi oraz portami morskimi, organizacji pozarządowych, instytucji ochrony zdrowia, instytucji kultury, kościołów i związków wyznaniowych.
Wśród form wsparcia przewidziane są: dotacje, instrumenty finansowe, instrumenty łączące finansowanie zwrotne i dotacyjne.
Działania Programu FEnIKS mają się przyczyniać do celu nadrzędnego Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest osiągnięcie przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r.
Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP
