Twarda woda w bloku – jest na to sprawdzony sposób

Problem twardej wody w kranach jest dość powszechny na Warmii i Mazurach. Aby zrozumieć skutki stosowania twardej wody i skuteczne sposoby uniknięcia tego problemu, rozmawiamy z technologiem firmy Inżynieria wody z siedzibą w Olsztynie, której główna specjalizacja to uzdatnianie wody.

Dlaczego użytkowanie twardej wody to kłopot?

Problem związany z twardą wodą to głównie kłopot użytkowy. Prawie każdy wie, że wewnątrz czajników mogą tworzyć się żółtobrązowe, twarde osady – nazywa się to kamieniem kotłowym. Ten osad powstaje w wyniku termicznego rozkładu węglanów wapnia i magnezu, które wytrącają się z wody. Generalnie twardsza woda zawiera więcej tych związków, co wpływa na powstawanie większej ilości osadu w czajniku. Jednak problemów wynikających z twardej wody niestety jest znacznie więcej.

Osady z twardej wody mogą również tworzyć się na bateriach łazienkowych i kuchennych, kabinach prysznicowych, wannach, sanitariatach i kafelkach łazienkowych. Twarda woda negatywnie wpływa na wszystkie urządzenia podgrzewające wodę np. grzałkę pralki, drastycznie zmniejszając ich sprawność, a także żywotność.

Ponadto wpływ twardej wody da się zauważyć każdego dnia na naszej skórze i włosach. Po kąpieli w takiej wodzie skóra robi się sucha i często podrażniona, a włosy łamliwe i szorstkie. Natomiast tkaniny po praniu w twardej wodzie sztywnieją i szybciej się niszczą.

Czy twarda woda generuje problemy poza mieszkaniami w danym bloku?

Tak i są one niestety kosztowne. Oprócz mieszkań skutki twardej wody wpływają na całą infrastrukturę techniczną instalacji wodociągowej. Elementy tej infrastruktury, które mają bezpośredni kontakt z twardą wodą, szybko się zużywają i często ulegają awariom. Ponieważ stanowią część wspólną budynku, koszty naprawy lub wymiany urządzeń rozkładane są na wszystkie mieszkania w bloku. W tym przypadku chodzi głównie o awarie wymienników ciepła do przygotowania ciepłej wody, pompy obiegowe ciepłej wody użytkowej, wodomierze oraz zespoły pomp do podnoszenia ciśnienia, itp. Ponadto trzeba również zauważyć, że osady z kamienia odkładające się na wymiennikach ciepłej wody zmniejsza sprawność urządzenia. Oznacza to, że do podgrzania wody potrzebna jest dodatkowa energia cieplna, za którą ponownie płaca wszyscy mieszkańcy.

Czy z wodą wodociągową, poza twardością, może być inny problem?

Niestety tak. Pomimo że woda wypływająca z miejscowej stacji uzdatniania jest krystalicznie czysta, to nierzadko, zanim trafi do kranu konsumenta, ulega zanieczyszczeniu m.in. rdzą, cząstkami uszczelnień, drobinami piasku. Przyczyną jest stan techniczny rur instalacji wodociągowej budynku, ewentualnie lokalnego wodociągu, których okres użytkowania przekracza kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat. Aczkolwiek trzeba zaznaczyć, że przy obecnym poziomie wiedzy technicznej nie ma metody na zachowanie idealnego stanu instalacji wodociągowej budynku oraz miejscowego wodociągu w całym okresie ich użytkowania.

W jaki sposób skutecznie usunąć te zanieczyszczenia z wody?

Wyjątkowo skutecznym i tanim sposobem na zatrzymanie zanieczyszczeń nierozpuszczalnych jest montaż tzw. filtra narurowego, najlepiej od razu za wodomierzem. Dostępnych jest naprawdę spory wybór tego rodzaju filtrów, natomiast możemy podzielić je na trzy podstawowe rodzaje: filtry z cyklicznie wymiennymi wkładami, filtry z płukaniem półautomatycznym, oraz filtry, w których proces płukania odbywa się w pełni automatycznie.

Wracając do problemu twardej wody – jak można go rozwiązać w bloku wielorodzinnym?

Rozwiązaniem problemu twardej wody w bloku jest montaż zmiękczacza ze złożem jonowymiennym. Zmiękczacz wody tego typu wykorzystuje proces wymiany jonowej, który jest powszechnie znany i wykorzystywany na cały świecie i oczywiście bezpieczny. Takie urządzenie zastępuje w wodzie jony, powodujące tworzenie się osadów na jony sodu, które już tak uciążliwe nie są.

Zmiękczacz wody w mieszkaniu. To chyba nieczęsto spotykane rozwiązanie?

Dokładnie tak jest. Wynika to z kilku trudnych do wyeliminowania ograniczeń. Podstawowy problem to fakt, że większość mieszkań posiada ciepłą wodę podgrzaną poza lokalem mieszkalnym. Ciepłej wody zmiękczyć na jonowymiennikach nie można ze względów technologicznych, więc w danym mieszkaniu możemy usuwać twardość tylko z wody zimnej. Takie częściowe zmiękczanie wody jest nieopłacalne.

Inny problem to ograniczona ilość miejsca do wykorzystania na montaż zmiękczacza w mieszkaniu. Dodatkowy problem z tym związany, to konieczność montażu przy kanalizacji ze względu na potrzebę odprowadzania do niej popłuczyn z urządzenia, co jeszcze bardziej komplikuje lokalizację zmiękczacza.

Jeśli do tego wszystkiego uwzględnimy sytuację, jaką są oddzielne piony doprowadzające wodę do łazienki i kuchni – całe zagadnienie zaczyna być nieuzasadnione ekonomicznie.

Więc jedyna sytuacja, w której montaż zmiękczacza w mieszkaniu ma ekonomiczny sens to jedno wejście wody zimnej zlokalizowane w okolicy kanalizacji i podgrzewanie ciepłej wody użytkowej miejscowo przy wykorzystaniu np. piecyka gazowego lub elektrycznego. Niestety taka sytuacja jest coraz rzadziej spotykana.

Czyli mieszkańcy bloków nie mają możliwości korzystania z miękkiej wody?

Na szczęście mają. Bardzo efektywnym sposobem na zmiękczanie wody w bloku wielorodzinnym jest zmiękczacz wody na cały budynek, który montuje się za wodomierzem głównym, ale przed odejściem wody zimnej do jej podgrzewania np. w wymiennikowni. Dzięki umieszczeniu zmiękczacza w tym miejscu całe instalacje wody ciepłej, zimnej i cyrkulacyjnej będą zabezpieczone przed szkodliwym działaniem twardej wody. Zabezpieczy to również wszystkie urządzenia techniczne w budynku mające kontakt z twardą wodą tj. pompy cyrkulacyjne, wymiennik ciepłej wody, wodomierze itp. Dzięki zamontowaniu zmiękczacza centralnego zabezpieczone również zostają sprzęty np. pralki, we wszystkich mieszkaniach w bloku, a na armaturze, prysznicach, wannach i urządzeniach sanitarnych nie powstają uciążliwe osady.

Zmiękczacz wody na cały blok to pewno spore koszty?

Koszt jest z pewnością wyższy niż mniejsza jednostka montowana w domu jednorodzinnym. Jednak duża liczba mieszkań obsługiwanych przez centralny zmiękczacz w bloku powoduje, że koszt montażu zmiękczacza w przeliczeniu na jedno mieszkanie jest znacznie niższy niż w domu jednorodzinnym. Możemy uzyskać taki efekt, ponieważ zwiększenie wielkości zmiękczacza nie zwiększa proporcjonalnie jego kosztów inwestycyjnych i tych na etapie eksploatacji. Inaczej mówiąc, uzyskujemy prostą zależność, że im więcej mieszkań w bloku obsługuje zmiękczacz wody, tym mniejszy ponosimy koszt jednostkowy przypadający na pojedynczy lokal mieszkalny.

Przydałby się przykład na konkretnych kwotach.

Najtańszy zmiękczacz wody do budynku jednorodzinnego z maksymalnie 2 łazienkami, wykonany z azjatyckich komponentów i złożem zmiękczającym o wątpliwej czystości i jakości, kosztuje na popularnym, polskim serwisie aukcyjnym ok. 1500-2000 zł. Ta cena nie obejmuje kosztu zamontowania oraz materiałów niezbędnych do montażu zmiękczacza. Lepszej jakości zmiękczacz do wody to wydatek rzędu minimum 3000 zł, ale w tym przypadku uzyskujemy urządzenie o zdecydowanie mniejszej awaryjności, większej żywotności i efektywności zmiękczania.

W przypadku budynku wielorodzinnego koszt centralnego zmiękczacza wody to kwota kilkunastu tysięcy złotych, a w przypadku bardzo dużych bloków kilkudziesięciu tysięcy złotych. Ważne - jest to koszt już z montażem i materiałami instalacyjnymi. Z reguły tego typu koszt inwestycyjny dzielony jest na podstawie powierzchni poszczególnych lokali mieszkalnych. Jednak w celu lepszego zobrazowaniu dla uproszczenia przyjmijmy, że w naszych przykładowych budynkach wszystkie mieszkania są identyczne.

Wiec dla przykładowego budynku wielorodzinnego, gdzie ilość mieszkań wynosi 100, całkowity koszt montażu centralnego zmiękczacza wody przypadający na jeden lokal mieszkalny wynosi w okolicy 300-400 zł. W przypadku bloku z 30 mieszkaniami będzie to kwota w okolicy 500-600 zł na jedno mieszkanie.

W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że centralne zmiękczacze wody budowane są z podzespołów zaprojektowanych dla filtrów do uzdatniania wody o dużych przepływach montowanych w szpitalach, hotelach, przemyśle oraz rolnictwie. Tego typu podzespoły charakteryzują się wysoką wytrzymałością, oraz znikomą awaryjnością i pod względem jakości wykonania są o kilka klas wyżej niż podzespoły wykorzystywane do budowy większości kompaktowych zmiękczaczy dla budynków jednorodzinnych.

Warto wspomnieć, że obecnie obowiązujące przepisy pozwalają zastosować preferencyjną stawkę VAT, która wynosi 8%, która ma wpływ na korzystny poziom ceny końcowej. Jednak w takim przypadku musi być spełniony warunek – lokale mieszkalne nie mogą mieć powierzchni większej niż 150 m2, co w przypadku mieszkań w Polsce jest zdecydowaną większością.

Czy koszty związane z eksploatacją zmiękczacza wody w bloku są duże?

Koszty związane z eksploatacją zmiękczacza w bloku to głównie koszt soli w tabletkach, która jest potrzebna do regeneracji złoża zmiękczającego, oraz koszt wody odprowadzającej popłuczyny. Koszt zużycia energii elektrycznej możemy pominąć, ponieważ średnie zapotrzebowanie na moc wynosi mniej niż 1W. Do tego trzeba doliczyć koszt okresowych, z reguły rocznych, przeglądów serwisowych, podczas których czyści się m.in. głowicę sterującą ze złogów wapnia i soli. Ponownie upraszczając do jednego mieszkania, bo z reguły koszty eksploatacyjne dzielone są na podstawie zużycia wody, to miesięczny poziom tych kosztów przypadający na jeden lokal mieszkalny wynoszą około 5-15 zł. W tym przypadku również większa liczba mieszkań w budynku wielorodzinnym przekłada się z korzyścią na koszty eksploatacyjne przypadające na pojedyncze mieszkanie.

Czy są jakieś wady centralnego zmiękczacza, jako rozwiązania twardej wody w bloku?

Faktycznie jest to skuteczne rozwiązanie problemu twardej wody, charakteryzujące się jednocześnie niskimi kosztami inwestycyjnymi, jak i eksploatacyjnymi. Jednak problemem związanym z taką inwestycją jest przekonanie wspólnoty mieszkańców, co zwykle zajmuje trochę czasu. Jak już zapadnie decyzja, to zarządcy nieruchomości zazwyczaj sprawnie organizują proces instalacji centralnego zmiękczacza, dzięki czemu poszczególni mieszkańcy nie muszą się nadmiernie tym przejmować.

Serdecznie zachęcamy do kontaktu z nami – dobieramy filtry do wody w taki sposób, aby zapewnić oczekiwane efekty przy jednoczesnej optymalizacji kosztów zarówno na etapie inwestycji, jak i eksploatacji. Gwarantujemy osiągnięcie pożądanej efektywności i wysoką jakość używanych komponentów.

Ostatnie pytanie aby przekonać wątpiących – czy woda po zmiękczaniu jest pozbawiona minerałów?

To jest krążący mit. Woda podczas zmiękczania w zmiękczaczu jonowymiennym absolutnie nie jest wyjaławiana z minerałów. Proces zmiękczania na jonowymiennikach polega na podmianie jonów odpowiedzialnych za powstawanie osadów, czyli wapnia i magnezu, na jony sodu, który też ma swoją rolę w organizmie, ponieważ jest składnikiem elektrolitów. Wszystkie inne jony mineralizujące wodę, czyli m.in. potas, siarczany, wodorowęglany, chlorki pozostają na tym samym poziomie.

Można to bardzo łatwo sprawdzić na podstawie pomiaru ogólnej zawartości związków mineralnych w wodzie, czyli wskaźnika o nazwie przewodność elektryczna wody, który jest jednym z istotnych wskaźników stosowanych w laboratoryjnej analizie wody. Wiec przewodność elektryczna wody przed oraz po procesie zmiękczania będzie praktycznie o tej samej wartości.

Warto w tym miejscu wspomnieć jakie stanowisko w zakresie twardości ogólnej wody przeznaczonej do spożycia mają najważniejsze instytucje związane ze zdrowiem publicznym. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że woda o twardości ogólnej ponad 500 mg CaCO3/dm3 dla niektórych konsumentów może nie być tolerowana w smaku. Jednak WHO nie określa minimalnego ani maksymalnego poziomu twardości wody mającego wpływ na zdrowie ludzi. Instytucje regulujące jakość wody w USA, czyli agencje EPA i NSF, również nie wskazują wymagań pod względem twardości wody pitnej, a amerykanie są w tym temacie bardzo wymagający.

Nasze krajowe instytucje, czyli Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, oraz Główny Inspektorat Sanitarny również w tym zakresie nie podają minimalnego i maksymalnego poziomu twardości w wodzie spożywanej przez ludzi. Obowiązujące Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa zakres twardości wody od 60 do 500 mg CaCO3/dm3, ale nie wymaga zwiększenia twardości dostarczanej przez dostawcę wody wodociągowej, jeśli twardość jest poniżej 60 mg CaCO3/dm3.

Zauważalne oddziaływanie twardej wody, czyli m.in. osady wapienne, pojawia się od poziomu 150-200 mg CaCO3/dm3. W związku z powyższym zmiękczenie wody, aby posiadała ona tzw. twardość szczątkową na poziomie 60-100 mg CaCO3/dm3 rozwiązuje uciążliwości związane z kamieniem kotłowym i osadami, ale jednocześnie pozostawia zalecaną minimalną ilość wapnia i magnezu w wodzie.Woda w Olsztynie pochodząca z miejskiej sieci wodociągowej, według informacji przekazanych przez olsztyńskie PWiK, posiada twardość ogólną od 228 do 300 mg CaCO3/dm3 w zależności od ujęcia wody. Czy jest to poziom uciążliwy, każdy z nas może ocenić indywidualnie na podstawie obserwacji choćby takich urządzeń jak czajnik lub armatura łazienkowa.

Dziękuję za rozmowę, a zainteresowanych tematem namawiamy do kontaktu z firmą Inżynieria wody z Olsztyna.