Zapadł kolejny wyrok w sprawie roszczeń przedszkoli – wyjaśniamy

W Kętrzynie nie przestaje wzbudzać emocji sprawa roszczeń przedszkoli niepublicznych. W internecie znów pojawiły się informacje o rzekomych zaniechaniach miejskiego samorządu w tej sprawie. Okazuje się, że nie mają one wiele wspólnego z rzeczywistością.

Suma niewypłaconych dotacji kętrzyńskim przedszkolom prywatnym w latach 2009-2016 to ponad 34 miliony złotych! To efekt nieodpowiedzialności i złych decyzji, podjętych w poprzednich kadencjach miejskiego samorządu.

Na nic skargi

Nieprecyzyjne prawo spowodowało, że przedszkola niepubliczne masowo wytoczyły procesy samorządom. Z przepisów wynika, że 75 procent utrzymania dziecka w przedszkolu publicznym to wartość dotacji, jaką samorząd ma wypłacić przedszkolu niepublicznemu. Przedmiotem sporu między samorządami a przedszkolami niepublicznymi jest m.in. to, czy do tych kwot włącza się świadczenia przysługujące nauczycielom z Karty Nauczyciela. A w przedszkolach niepublicznych nauczyciele nie są na jej podstawie zatrudnieni. Przedszkola niepubliczne stoją na stanowisku, że chodzi tu o wszystkie wydatki, także te, które są dedykowane wyłącznie przedszkolom publicznym, bo 75 procent dotyczy ich zdaniem wszystkich kosztów. Wśród zasadniczych zarzutów jest też kwestia charakteru roszczenia. Sąd Najwyższy w jednym z orzeczeń rozstrzygnął, że to świadczenie ma charakter zobowiązania cywilnego mającego źródło w ustawie, a wtedy nie ma podstaw do tego, żeby przedszkole udowadniało zakres poniesionych wydatków.

Kętrzyn nie jest jedynym miastem w Polsce, w którym wystąpiły roszczenia właścicieli przedszkoli niepublicznych. We wrześniu ubiegłego roku Sąd Najwyższy zarejestrował skargę kasacyjną Miasta Przasnysz w sprawie roszczeń niepublicznego przedszkola o uzupełnienie dotacji. Miasto czeka teraz na decyzję w sprawie przyjęcia skargi do rozpoznania. Roszczenia dotyczą lat od 2010 do 2017, kiedy zmieniły się przepisy i doprecyzowano kwestie, jak je wyliczać.

Mecenas Robert Kamionowski z kancelarii Peter Nielsen & Partners Law Office mówi, że przed SN toczyły się dziesiątki spraw z roszczeń przedszkoli niepublicznych i większość z nich kończyła się odmową przyjęcia skargi do rozpoznania, część skarg była przyjmowana do rozpoznania i wszystkie zakończyły się potwierdzeniem zasady, że można zasądzić roszczenia wynikające z zaniżonych dotacji.

Utrwalenie linii orzeczniczej

W Kętrzynie skala roszczeń jest zdecydowanie największa. Temat „odżył” po ogłoszeniu wyroku, na mocy którego Miasto Kętrzyn ma zapłacić przedszkolu Mały Prymusik 1,1 miliona złotych z ustawowymi odsetkami oraz 60 tysięcy kosztów procesu. W tak zwanej opinii publicznej pojawiły się głosy, że władze Kętrzyna powinny wzorem innych miast zaskarżyć ten wyrok. Tymczasem mec. Robert Kamionowski wyjaśnia, że przegrane przez właścicieli niepublicznych placówek skargi kasacyjne nie dotyczyły zasady, czy się należy dotacja, i czy można jej dochodzić, ale np. niewłaściwego przyjęcia przez sądy wskaźników czy obliczeń samych kwot należnych dotacji.

- Nie dotyczyły więc zasady, tylko kwot. Nie ma orzeczenia, które by kasowało możliwość dochodzenia roszczeń od gmin - podkreśla prawnik i dodaje, że Sąd Najwyższy potwierdził charakter tych roszczeń jako wynikających z nienależytego wykonania zobowiązania przez gminy.

Skargi kasacyjne w podobnych sprawach złożyły w ostatnim czasie inne miasta, m.in. Wałbrzych czy Wrocław. Robert Kamionowski uważa, że składanie kolejnych skarg kasacyjnych będzie powodowało utrwalenie tej samej linii orzeczniczej, ponieważ nie ma wątpliwości, że takie skargi mogą być rozpatrywane przed sądem cywilnym i są uzasadnione.

Ogromny problem

W wywiadzie pod tytułem „Burmistrz: Otrzymałem do wypicia piwo, nawarzone przez mojego poprzednika”, który ukazał się 12 maja 2023 roku, Ryszard Niedziółka, burmistrz Kętrzyna, przedstawił dane, dotyczące skali roszczeń przedszkoli za niewypłacone przez miejski samorząd dotacje w latach 2009-2016. Burmistrzem Kętrzyna był wówczas Krzysztof Hećman.

- Suma niewypłaconych (wręcz skrajnie zaniżonych) dotacji dla sześciu przedszkoli niepublicznych w Kętrzynie, w latach 2009-2016, wynosi ponad 34 miliony złotych plus odsetki, a te mogą wynosić nawet 15 milionów złotych! Osoba prowadząca przedszkole Miś Uszatek odstąpiła od dochodzenia roszczeń, stąd na dzisiaj kwota żądań w postępowaniach sądowych to około 23 miliony złotych! Gdy do tego doliczymy odsetki, to zgłoszone roszczenia wzrastają do kwoty ponad 30 milionów złotych! To jest ogromny problem, z którym mierzymy się od dnia, w którym otrzymaliśmy pozwy w 2019 roku. Tyle już czasu walczymy przed sądami o finanse miasta, czyli tak naprawdę pieniądze wszystkich jego mieszkańców! Nie do mnie należy ocena czy wyliczenia i decyzje w sprawie wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych w latach 2009-2016 były działaniami celowymi, czy zwykłymi błędami. Niemniej jednak, za decyzje w tym okresie, jak za wszystkie sukcesy i porażki, odpowiadają bezspornie samorządowcy: radni wcześniejszych kadencji - osoby podejmujące uchwały, będące podstawą wypłaty zaniżonych dotacji dla przedszkoli oraz ówczesny burmistrz, Krzysztof Hećman - mówił wówczas Ryszard Niedziółka.

Nikt nie czuje się odpowiedzialny

Abstrahując od wyroków sądu, moralny osąd sprawy jest jednoznacznie negatywny dla osób, które podejmowały decyzje w latach 2009-2016. Zdaniem Ryszarda Niedziółki, to dowód ich skrajnej niekompetencji, bowiem pieniądze nie zostały wypłacone na dzieci, a brak środków w budżetach przedszkoli niepublicznych pokrywali ich rodzice. To podwójna szkoda.

- Każda decyzja, którą podejmuję w tej sprawie jest podyktowana jednym: dobrem mieszkańców Kętrzyna. Otrzymałem do wypicia piwo, nawarzone przez mojego poprzednika i radnych wcześniejszych kadencji. Nikt z nich nie czuje się za to odpowiedzialny. To pokazuje prawdziwy „lokalny patriotyzm”. Dziś nie ma sprawy ważniejszej, niż zapewnienie normalnego funkcjonowania miasta. Normalnego, czyli takiego, by mieszkańcy nie odczuwali skali zaniedbań tamtej kadencji. Nasza taktyka procesowa jest obliczona na minimalizowanie strat, a jeśli orzecznictwo w tych sprawach w kraju się nie zmieni i nie wygramy tych postępowań sądowych, to zadbamy by konsekwencje decyzji z lat 2009-2016 były jak najmniejsze - mówi burmistrz.

Od listopada 2018 roku, odkąd burmistrzem Kętrzyna jest właśnie Ryszard Niedziółka, nie wpłynął żaden pozew o nieuczciwie wypłacaną dotację przedszkolom niepublicznym. Robert Majchrzak